سند حسابداری ارزش افزوده را به چه صورت ثبت کنیم؟

بعد از راه اندازی سامانه مودیان و اظهارنامه ارزش افزوده ی جدید ،سوالی که مطرح می شود اینست که اسناد حسابداری ارزش افزوده را در دفاتر چگونه ثبت کنیم.

در این مطلب می خواهیم به این موضوع بپردازیم.

در نگاه کلی ، هدف از ثبت سند حسابداری این است که گزارش های شفاف و قابل استناد داشته باشیم.

در روش قدیمی موقع ثبت سند حسابداری ، ارزش افزوده ی خرید را بدهکار و ارزش افزوده ی فروش را بستانکار می کردیم و طبق آن اظهارنامه را ثبت کرده و بدهی یا اعتبار مشخص می شد .

بعد از راه اندازی سامانه مودیان ، ارزش افزوده ی خرید و فروش هایی که در دفاتر ثبت می شود ممکن است با اظهارنامه ای که ارسال می شود مغایرت داشته باشد ، این مغایرت به دلیل متغیرهای مختلفی است که در اظهارنامه ی جدید تاثیر گذار است.

پیشنهادی که برخی از همکاران در این زمینه مطرح کرده اند این است که موقع ثبت سند حسابداری از سند ارزش افزوده ی تحقق یافته و تحقق نیافته استفاده کنیم . مثلا اگر فروش نسیه ای داشتیم همان زمان ارزش افزوده ی آن را به عنوان ارزش افزوده ی تحقق نیافته در اسناد حسابداری ثبت کنیم و موقع دریافت به عنوان ارزش افزوده ی تحقق یافته سند بزنیم .

به نظر می رسد این روش برای کسانی که حجم خرید و فروش مشمول بالایی دارند یک فرایند پیچیده و سخت و در بعضی موارد شاید نشدنی باشد. چرا که عملی شدن این روش ، علاوه بر درگیر شدن حسابدار ، مستلزم این است که برنامه نرم افزاری مربوط قابلیت های خاصی داشته باشد.

حالت های مختلف دیگری وجود دارد که این روند را با مشکل مواجه می سازد : مثلا اینکه اگر فروش نسیه ای در سامانه ارسال کنیم و همزمان سند حسابداری آن را تحت عنوان ارزش افزوده تحقق نیافته ثبت کنیم ، اما خریدار آن صورتحساب را تایید نکرده و رد کند در این صورت فاکتور ما نقدی لحاظ شده و برای ما بدهی ایجاد می کند. به همین ترتیب حالت های دیگری ممکن است اتفاق بیفتد که باعث شود این روش مورد قبول واقع نگردد.

و اما پیشنهاد ما اینست که هنگام خرید و فروش مثل قبل سند ارزش افزوده خرید و فروش را در سند حسابداری ثبت کنید و نهایتا اگر ارزش افزوده با نرخ های مختلفی دارید برای هر کدام ریز معین تعریف کرده و آن را تفکیک کنید .

سپس در پایان دوره هنگام تکمیل و ارسال اظهارنامه ی ارزش افزوده ، لازم است برخی از اسناد حسابداری ثبت شود.

اگر طی دوره همه ی ثبت ها را زده باشید مبلغ ارزش افزوده ی فروش جدول الف و مبلغ ارزش افزوده خرید جدول ب باید با دفاتر همخوانی داشته باشد. اما مسئله تعدیلاتی است که که در ادامه وجود دارد.

 به طور مثال برای قسمت خرید در ادامه ی جدول ب اینطور آمده است :

کسر می شود ارزش افزوده ی صورتحساب های خرید های نسیه

در اینجا باید مبلغی که کسر شده را به عنوان سند حسابداری ثبت کنیم یعنی ارزش افزوده ی این خرید را که قبلا بدهکار بود بستانکار کنیم اگر همین مورد در دوره های بعد پرداخت شد مجددا در دفاتر بدهکار کنیم.

در مورد صورتحساب های خریدی که عبور از حد مجاز بوده اند و اعتبار ما را کسر کرده اند نیز به همین صورت عمل می کنیم . هم چنین اگر تعدیلاتی در خرید داشته باشیم که باعث افزایش اعتبار شوند نیز ازین روش استفاده میکنیم .

 

برای فروش هم به همینصورت عمل می کنیم . برای مثال مبلغی در جدول الف به عنوان بدهی در نظر گرفته شده که در جدول د اینطور آمده است : کسر می شود ارزش افزوده ی صورتحساب های فروش نسیه

در این حالت ارزش افزوده فروش را در اسناد حسابداری بدهکار می کنیم . اگر احیانا صورتحساب ارجاعی داشتیم ارزش افزوده ی مرجع را کسر کرده و ارزش افزوده ی صورتحساب ارجاعی را اضافه یا بستاکار می کنیم . همان طور که می دانیم کاهش ارزش افزوده ی فروش ، بدهکار و افزایش آن بستانکار می شود .

مورد دیگر کسر ارزش افزوده صورتحسابهایی است که پرداخت شده بود و در این دوره ابطال شد و نیز اضافه کردن ارزش افزوده ی فروش هایی که در این دوره دریافت شد .

 

با روشی که ذکر شد در انتهای دوره ، ارزش افزوده خرید و فروش را در اسناد حسابداری طوری ثبت می کنیم که مابه التفاوت آن بتواند در ماتده ی ارزش افزوده به عنوان بدهی یا ارزش افزوده ی پرداختنی ثبت شود.

این فرایند روشی بود که از طرف ما به صورت یک راهکار پیش فرض در دوره های اخیر ارائه و اجرا شد . امیدواریم به مرور زمان با اصلاحاتی که به عمل می آید بتوانیم به گزارش های کامل تری دست یابیم.